ماجرای کامیون‌ها و سفرهای یک‌سر خالی

چرا تردد خالی کامیون های ایرانی زیاد است و برای رفع آن باید در کوتاه مدت و بلندمدت چه کرد؟ این مشکل از چند جبهه به اقتصاد آسیب می رساند. یکی مستقیم که شامل هدردهی سوخت و وقت و آسفالت و جان و مال است و دیگری غیرمستقیم که در واقع افزایش قیمت کالا و خدمات به دلیل تلاش برای جبران کرایه از دست رفته در سر باردار ترددهاست.

به گزارش خبرنگار تین‌نیوز؛ 40 درصد مسافت طی شده توسط 437 هزار کامیون کشور یک سر خالی است؛ طبق برآوردهای انجام شده میزان تردد یکسر خالی کامیون ها بین 13 تا 14 میلیارد کیلومتر در سال است که با این تفاسیر ظرفیت جاده ها بدون انجام فرایندی توسط 220 هزار کامیون اشغال می شوند.

سیاستگذار خاص به منظور دیکته کردن سیاست های کلان دولت به مالکان کامیون، متقاضیان یا شرکت های حمل و نقل در این مورد وجود ندارد و ثبت شرکت، خرید کامیون، بازاریابی بار و زمان بندی فعالیت شرکت در طول سال توسط شخص صورت می گیرد.

یک دلیل مهم که به این زودی ها نمی شود امید رفع آن را داشت توزیع نامتوازن اقتصاد در جغرافیای ایران است. یعنی مثلا کامیونی که از تهران قرار است باری را به مقصد بم بارگیری کند در تهران با وفور عرضه مواجه است اما در بم پس از تخلیه عرضه اندکی موجود است. به هر حال یکی از رویکردهای بلندمدت در رفع این مشکل همان برنامه های آمایش سرزمینی است که دولت ها دنبال آنند. با این حال ما باید در اندیشه راه کارهای کوتاه مدت هم باشیم.

مدیرکل دفتر طرح جامع حمل ونقل وزارت راه و شهرسازی نیز روز گذشته در مصاحبه‌ای با پایگاه خبری همین وزارت با اشاره به مصادیق بهینه نبودن حمل‌ونقل کالا در کشور تصریح کرد: سهم هزینه‌ها حمل‌ونقل در قیمت تمام شده حدود ۱۲ درصد است که علت اصلی آن یارانه‌هایی است که از سوی دولت به بخش حمل‌ونقل پرداخت می‌شود، طبق آمار سازمان راهداری، بیش از ۴۰ درصد حمل داخلی به‌صورت یکسرخالی انجام می‌شود و گزارش وزارت صنعت، معدن و تجارت حاکی است که به ازای هر ۲۲۰ کیلومتر تردد ناوگان ۱۱۰ کیلومتر با حمل بار انجام می‌شود.

صفری مقدم با اشاره به ریشه‌یابی سه عامل دخیل در به وجود آمدن این مصادیق گفت:۱- پایین بودن مطلوبیت حمل‌و‌نقل ریلی برای صاحبان بار برای استفاده از خدمات ریلی ۲- نبود توجه و تأکید بر توسعه زیرساخت‌ها و امکانات منجر به حمل‌ونقل ترکیبی در کشور ۳- بیشتر بودن مطلوبیت نسبی حمل‌ونقل جاده‌ای در کشور سه عامل دخیل در بروز این مصادیق هستند.

برای کسب اطلاعات بیشتر در این خصوص به سراغ جواد هدایتی، مدیرکل آمار، ایمنی و ترافیک رفتیم و با او به گفتگو نشستیم.

هدایتی گفت: حمل‌ونقل قابل ذخیره سازی نیست بنابراین بر اساس نیاز مناطق مختلف سفرهای کامیونی ما صورت می‌گیرد، از طرفی هیچ تضمینی نیست که از نقطه مقصد بار کافی برای همه کامیون‌ها وجود داشته باشد لذا بخشی از سفرهای یک‌سر خالی طبیعی است و حتی اگر بهترین امکانات دنیا را هم در اختیار بگیریم بخشی از این سفرها همچنان باقی خواهد ماند.

مدیرکل آمار، ایمنی و ترافیک ادامه داد: اما در این حالت معمولا رانندگان برای اینکه معطلی برای گرفتن بار نداشته باشند به نزدیک‌ترین محلی که وجود دارد مراجعه می‌کنند تا در صف دریافت بار قرار بگیرند، مثلا یک راننده باری را از بندرعباس به قزوین منتقل کرده اما در قزوین بار نیست و راننده از تهران بار می‌زند بنابراین مسیر قزوین تا تهران را خالی طی کند و این موضوع طبیعی است.

او ادامه داد: اما بخش دیگری از این مشکل به این علت است که ساختار حمل‌ونقل ما به صورت خود مالک است، یعنی خود راننده به دنبال بار است و شرکت‌ها همکاری چندانی با هم ندارند که این بخش طبیعی نیست و باید با اقدامات مختلفی که امکان دارد این مسئله را مرتفع کنیم.

این مقام مسئول اظهار داشت: این مشکل نبود ساختار مناسب البته راهکارهایی هم دارد که از طریق این راهکارها قابل حل است به عنوان مثال بخشی از این مسئله با برند سازی حل خواهد شد؛ برند یعنی بتوانیم در استان‌های مختلف شرکت‌های یکسان و خدمات زنجیره‌ای داشته باشیم و بتوانیم بار را از همان شرکتی که در مبدا تحویل گرفتیم در مقصد هم تحویل بگیریم و راننده بتواند با خیال آسوده بار را از یک شرکت بگیرد و به همان شرکت تحویل دهد و یک ساماندهی گسترده‌ای اتفاق بیافتد.

هدایتی گفت: راهکار دیگر در واقع سامانه‌های اطلاع رسانی به رانندگان است و ما از این طریق می‌توانیم هماهنگی‌های لازم را انجام بدهیم که البته در کشورهای پیشرفته دنیا هم امروز از این سامانه‌ها استفاده می‌شود و نتایج بسیار مثبتی گرفته شده است.

او در پایان اظهار داشت: بزرگترین علت یکسر خالی بودن کامیون عدم وجود اطلاعات بارهای کشور به صورت متمرکز و یکپارچه است. در حال حاضر اکثر صنایع برای حمل بارهای خود دچار مشکل هستند مخصوصا صنایع فولادی و سیمانی کشور، در حالی که از آن سو اکثر کامیون های کشور به صورت یکسر خالی در حال ترددند. دلیل این امر هم عدم اطلاع رانندگان کشور از وجود چنین بارهایی در سراسر کشور است.

کاهش بار، چالش یا فرصت؟

مدیرکل راهداری و حمل‌ونقل استان خوزستان در مصاحبه‌ای از کاهش بار

بازدید از سایت قدیم(کلیک کنید)

ماجرای کامیون‌ها و سفرهای یک‌سر خالی

کاهش بار، چالش یا فرصت؟